Sunday 11 March 2018

*माझे ट्रेकानूभव....संदकफू डायरी...भाग चार

" The poetry of earth is never dead" असे John Keats या ब्रिटिश कविचे प्रसिद्ध वांक्य आहे. निसर्गातली हवा, वाहत पाणी, किलबिलाट करणारी पाखरे याचां आवाज हा कधिही थांबत नसतो. या ओळिची अनुभुती घेण्यासाठी हिमालयासारख दुसर ठिकाण नाही. 18 मे 2017 या दिवशी पहाटे जाग आली ती कावळयांच्या अतिशय तिव्र काव काव या आवाजाने. खिडकीतून बाहेर दिसणारे आपल्याकडिल कावळ्यांंच्या दुप्पट आकाराचे आणी केसांचे दाट आवरण असणारे हे हिमालयातील कावळे होते.
बाहेर उजाडलच होत तेव्हा ब्रश करुन चहा घेतला. अंघोळीचा तर प्रश्नच नव्हता. तिन दिवसांपूर्वी दार्जिलिंग सोडतांना शेवटची अंघोळ झाली होती. हिमालयातील या दुर्गम ठिकाणी आधिच पाण्याची कमतरता असते. त्यात एवढ्या लोकांना अंघोळीसाठी गरम पाणी मिळणे केवळ अशक्य आणि एवढ्या थंडीत गारपाण्याने अंघोळ करणारा कुणीही योगिपुरूष आमच्यात नव्हता.
सकाळी 7.00 वाजेच्या सुमारास बाहेरच धुक निवळल आणि स्वंच्छ सूर्यप्रकाश पडला. समोरच्या एका टेकडीवर चढल्यावर आम्हाला आज जिथे पोहचायच होत ते संदकफू हे ठिकाण दिसत होत. आज आम्हाला फक्त सात किलोमीटर अंतर चालायचे होते. म्हणून सारे काही निवांत चालले होते.
सकाळी 8.00 वाजेच्या सुमारास आम्ही कालीपोखरी सोडून संदकफूला जाणाऱ्या वाटेला लागलो. सुरवातीला थोडा चढ लागला नंतर मात्र रस्ता बर्‍यापैकी सपाट होता. आमच्या एका बाजूला पहाड होते तर दुसरीकडे खाई. काही अंतर चालून गेल्यावर रस्त्याच्या कडेला काही लाकडी घर दिसलीत. बाहेर एक वयस्कर स्री आपल्या पाठीवर दगडांनी भरलेली थैली खालून आणुन अंगणात टाकत होती. हे पाहून गारच पडायला झाले. आम्ही ट्रेकिंग म्हणून जे काही करीत होतो ते इथल्या लोकांचे रोजचे जगणे होते.
साधारणपणे तिन किलोमीटर अंतरावर भिखाय भंजन हे ठिकाण आले. या ठिकाणाची उंची होती 3280 मिटर्स. इथे एक चबुतर्यासारख बुद्ध प्रार्थना स्थळ होत. थंडी बर्‍यापैकी जाणवत होती. काही वेळ विश्रांती करून पुन्हा चालायला लागलोत. आता चढ अतिशय तिव्र होता आणि हवेतील आॅक्सिजनच प्रमाणही कमी झाले होते. थोडस चालल तरी थकवा जाणवत होता. हवा अतिशय वेगाने वाहत होती आणि झाडानमधुन वाहताना तिचा आवाज भयावह वाटत होता. धुकेही दाट होते. रात्रीच काय परंतु दिवसाही कुणी एकट येण्यास धजनार नाही असा तो निर्मनुष्य रस्ता जाणवला. पुढे काही अंतरावर आम्हाला मुक्तपणे चरणारे याक दिसलेत. आम्ही याक हा प्राणी पहिल्यांदाच पहात होतो म्हणून फोटो घेण्यासाठी धावलो. आम्हाला येतांना पाहून ते अजून लांब धावलेत. कदाचित ते देखिल आमच्या सारखे प्राणी पहिल्यांदाच पहात असावेत. दाट धुक्यातून मजल दरमजल करत आम्ही चालू लागलोत आणि दुपारी 1.00 वाजेच्या सुमारास संदकफू येथे येऊन पोहचलोत. या ठिकाणाची उंची होती 3636 मिटर्स. आम्ही अखेर पश्चिम बंगाल राज्यातील सर्वात उंच ठिकाणी येऊन पोहचलो होतो. संदकफू हे पहाडांवर चढ उतारावर वसलेले आठ दहा लाकडी घरांच एक सुंदर ठिकाण आहे. याठिकाणी मध्यभागी भारतीय सेनेचा एक तळ आहे आणि त्याला लागूनच चढावर ठराविक अंतराने पर्यटकांसाठी बनविलेली लाकडी हॉटेल्स आहेत. आमची व्यवस्था एका तिनमजली लाकडी हॉटेलमध्ये करण्यात आली होती. चालून चालून आम्ही थकलो होतो. तेव्हा पटकन रूम ताब्यात घेतली कपडे बदलले, जेवण केले आणि मस्तपैकी झोप काढली. दुपारी 4.00 वाजेला सुजीत, डॉ. चित्ते, जॉय आणि मी आम्ही चौघेजण बाहेर पडलोत. बाहेर प्रचंड थंडी होती. आम्ही एका सुंदरशा लाकडी हॉटेलमध्ये चहा घेतला आणि फेरफटका मारावा म्हणून चालायला लागलोत. काही अंतर चालल्यावर फुलांनी बहरलेला परिसर लागला तेथे काही फोटो घेतलेत. तिथे जवळच असलेल्या टेकडीवर आम्हाला काही झेंडे दिसलेत. ते बौद्ध धर्माचे एक प्रार्थना स्थळ होते तिथुन नजारा अजून सुंदर दिसणार या कल्पनेने मी आणि सुजीत अतिशय अरुंद वाटेने वर चढलो. बहूतेक संदकफू येथिल ते ते सर्वात उंच ठिकाण होते. आम्ही होतो त्यापेक्षा दुसर कुठलही ठिकाण आम्हाला उंच दिसत नव्हते. शिखरावर असण्याची ती भावना अद्वितीय स्वरुपाची होती. 3636 मिटर्स उंची असलेल्या टेकडीवर जर अस वाटत असेल तर MOUNT EVEREST शिखरावरून काय वाटत असेल याची कल्पना केलेलीच बरी.
या उंच टेकडीवर हवेपासुन बचावासाठी कुठलाच आडोसा नव्हता आणि वेगाने वाहनारे गार वारे चांगलेच बोचत होते. स्थानिक नेपाळी भाषेत संदकफू या शब्दाचा अर्थ 'संदक-गार आणि फू - हवा' असा होतो. आणि हे ठिकाण आपल्या नावाला चांगलच जागत होत.
इथे अधिक वेळ थांबन कठीण होणार होत परंतु येथूनच आम्हाला दिसणार होती हिमालयातील काही अतिउंच्च शिखर. समस्या फक्त एकच होती चहोदुर पसरलेल्या दाट धुक्याची. आम्ही चितेंत होतो जे शीखर पाहण्यासाठी आपण इथे आलोत ते आपण वास्तवात पाहू की पुन्हा घरी जाऊन गुगल इमेजेस मध्येच पाहू हे आम्हस ठाउक नव्हते. आमचा मार्ग काढत काही वेळाने ग्रूपमधले इतर काही ट्रेकर्स आम्हाला येउन मिळाले. काही वेळाने आम्हाला वर चढलेल पाहून इतर दोघ तिघही आलेत. मी सहजच ' कहासे ' म्हणून विचारले तर त्यातला एक म्हणाला 'ढाका, बांग्लादेश'. ते विदेशी आहेत हे एकुण मला चेव आला. मी आठ दहा प्रश्न त्यांना एका श्वासांत विचारून टाकलेत. त्याच्यातला एक माझ्या सारखाच गंपिष्ठ निघाला. मग काय बांग्लादेश क्रिकेट टीमने नेमक कुणाला खेळवायला हव इथपासून ते बाहुबली का पहावा इथपर्यंत अनेक संल्ले मी या माझ्या बांग्लादेशी मित्रांना देउन टाकलेत. त्याचा परतावा म्हणुन की काय त्यानिही काही बांग्लादेशी चलणि नोटा आम्हाला आठवण म्हणून देउ केल्यात त्यांनाही लगेच घेउन टाकल्यात. त्यांच्याशी त्या थोड्या वेळात केलेल्या संभाषणावरून जाणवले की वेगळा धर्म आणि वेगळी भाषा असलेली हि विदेशी माणस अगदी आपल्यासाखिच आहेत. तेही आपल्या प्रमाणेच हिमालयाच्या भेटीला आली आहेत आपल्या देशाच्या सिमा ओलांडुन.
धुक काही हटण्याच नाव घेइना तेव्हा अधांर पडायला लागल्यावर वैतागून आम्ही खाली उतरलो आणि हॉटेलला आलो. रात्री जेवण करून लवकर झोपलो परंतु झोप काही येईना. सु सु करत प्रचंड आवाज करत वाहनारे वारे खिडकितल्या फटीतून सरळ आत येत होते.
रात्री उशिरा डोळा लागतो नलागतो तोच पहाटे 4.00 वाजेला जोरदार शिट्टीच्या आवाजाने झोपमोड झाली. सूर्योदय पहाण्यासाठी जॉय सर्वाना उठवत होता. मी बाहेर येऊन पहिल तर सुंदर चांदण पडल होत. मी आनंदाने धावतच कॅमेरा घेण्यासाठी आत जाउन येतो तो काय पुन्हा धुक.'इस तरह के बिहडोमे पलक झपकतेही मोसम के हालात बदल सकते है' हे बेअर ग्रिल्सच वाक्य पुन्हा आठवल. बाहेर हाड गोठवणारी थंडी पडली होती. नंतर कळल की हिवाळ्यात सकाळी 9.00 वाजेपर्यंत बिछान्यात लोळनारे आम्ही सूर्योदय पहाण्यासाठी त्या दिवशी एक डिग्री सेल्सिअस तापमानात पहाटे 4.00 ला उठलो होतो. धूक हटत नव्हत आणी थंडी सहण होत नव्हती म्हणून आम्ही पुन्हा एकदा रुमला आलोत. झोपेच खोब्र झालच होत तेव्हा मी उगाच कॅमेरातले फोटो पहात बसलो आणि थोड्याच वेळात खिडकी बाहेर चंक्क सुर्यकिरण दिसलेत. मी तसाच धावत बाहेर आलो आणि सनराइज पॉईंटला पोहचलो 19 मे 2017 ची ति सकाळ आमच्यासाठी अविस्मरणीय नजारे घेऊन आली होती. पूर्वेला सुर्य वर आला होता, ढग पुर्णपणे नाहिसे झाले होते आणि सकाळच्या कोवळ्या उन्हात काचंनजंगा हे हिमाच्छादित शिखर चमकत होत. आमच्या ह्रदयाचे ठोके वाढले होते आणि आनंदाने आम्ही चंक्क ओरडत होतो.
काचंनजंगा हे शिखर आपल्याला एकाच वेळी कुंभकर्ण आणि पंडिम या दोन शिखांराच्या सोबत दिसत. या शिखरांच्या आकारावरून कुणितरी व्यक्ती झोपली असल्याचे भासते. स्थानिक लोक यालाच स्लिपिंग बुद्धा म्हणून ओळखतात. 8586 मिटर्स उचिंच हे शिखर चढाईसाठी जगातील सर्वात कठीण शीखर म्हणून ओळखले जाते. या शिखरांच्या डावीकडे तिन शिखरांचा एक समुह दिसतो ज्याला थ्री सिस्टर्स म्हणून ओळखतात. आणि याच्याच थोडे डावीकडे दिसते लोहत्से आणि मकालू या दोन शिखरांच्या मधोमध आहे जगातील सर्वात उंच शिखर MOUNT EVEREST.
EVEREST वरच एडमंड हिलरी यांच :शिखरावरून' बेअर ग्रिल्सच 'मड, स्वेट, टिअर' अशी काही पुस्तके आणि कितीतरी डॉक्युमेंटरी आणि सिनेमे मी पाहीले होते. कितीतरी गिर्यारोहक जे शिखर सर करण्याच स्वप्न घेऊन जगलित आणि मेलित ते शिखर मी डोळ्यांनी पहात होतो.
हिमालयातील हि उत्तुंग शिखर आपल्याला उन्नत करतात, प्रेरणा देतात. जे अस्तित्व आणि ज्या चिंता घेऊन आपण जगतो ते सार किती क्षुद्र आहे याची जाणीव करून देतात. निसर्गाच हे विराट रूप पाहून माणूस थक्क होतो, स्तंभित होतो, आत्ममग्न होतो. प्रत्येक व्यक्तीने मानवनिर्मित आश्चर्य पाहण्याऐवजी निसर्गातली हि आश्चर्य बघावित अस मला मनापासून वाटत. कारण मानव निर्मित आश्चर्य हि प्रत्येक कालखंडात बदलत असतात परंतु निसर्गातील हि आश्चर्य हजारो वर्षांपासून तशीच आहेत अविचल, अभेद्य, स्वप्नवत ज्यांना पाहुन हिंदीतल्या कुठल्याशा लेखकाच्या या ओळी आठवतात 'मेरा स्वप्न है के मे स्वप्न देख सकू'...
मी शक्य तेवढे ते क्षण कॅमेर्‍यात टिपण्याचा प्रयत्न केला आणि नाईलाजाने हॉटेलला आलो. आम्ही खुष होतो कारण आमचा इथे येण्याचा हेतू सांध्य झाला होता. आता पुढच्या दोन दिवसात वेगळ्या सुंदर वाटेने खाली उतरायचे होते. परंतु ट्रेकिंग मध्ये एक गोष्ट कायम लक्षात ठेवावी. चढणा आसान है उतरना मुश्किल...
*To be continued*

No comments:

Post a Comment

लता... मेरी आवाज ही पहचान है

 मेरी आवाज ही पहचान है... विनय पाटील स्तोत्रात इंद्रिये अवघी गुणगुणती दुःख कुणाचे हे सरता संपत नाही चांदणे तुझ्या स्मरणाचे भय इथले संपत नाही...